Hommels beschikken over navigatievaardigheden, een rudimentaire cultuur en emoties. “Ze hebben een voorliefde voor bepaalde kleuren en geuren, en dat kan worden aangeleerd”, zegt Michel Asperges van UHasselt. “Zo worden ze getraind om bepaalde bloemen te bestuiven, wat nuttig kan zijn voor fruittelers.”

Ze kunnen zelfs gebruikmaken van instrumenten. Zo leerden ze in een labo al eens om aan een touwtje te trekken, simpelweg door naar andere bijen te kijken die hetzelfde deden en zo aan suikerwater geraakten. Nu trekken of duwen hommels soms wel eens aan bloemblaadjes of stengeltjes die op een touwtje lijken. “We vroegen ons af of we de bijen ook konden leren om iets te doen met een object dat ze nog nooit in hun evolutionaire geschiedenis waren tegengekomen”, zegt Olli Loukola, gedragsecoloog aan de Queen Mary University of London.

Gele bal

Loukola leerde de hommels naar suikerwater zoeken, door de verplaatsing van een kleine, gele bal naar een specifiek doel. Eerst leerden de hommels dat ze suikerwater kregen wanneer de bal in het doel lag. Daarna kregen ze een namaak-hommel te zien die de bal naar het doel verplaatste. Andere hommels zagen de bal met een magneet naar het doel verplaatst worden. En een derde groep kreeg geen demonstratie.

De hommels die hun namaak-zuster aan het werk hadden gezien, leerden het snelst om dat gedrag te kopiëren. De hommels die de magneet aan het werk hadden gezien, leerden sneller dan de hommels die geen demonstratie kregen.

Meer dan kopiëren

Maar de hommels deden meer dan alleen maar gedrag kopiëren. Ze ontwikkelden manieren om de ballen op een snellere manier te verplaatsen. Bovendien kozen ze steevast voor de bal die het dichtst bij het doel lag, ook al werd tijdens de demo steeds alleen de verst verwijderde bal verplaatst.

Volgens de onderzoekers bewijst dit dat het gedrag van insecten niet beperkt is door hun kleine hersenen. Er gaat meer om onder het exoskelet van de insecten dan gedacht.