U denkt bij Jada Pinkett Smith wellicht enkel nog aan het Oscarincident. En dat is zonde: "Ze wilde nooit zo leven”

Vorig jaar werd ze nog opgenomen in de Time Magazine-lijst ‘100 most influential people in the world’, maar wanneer je vandaag ‘Jada Pinkett Smith’ googelt, wordt ze van de eerste drie pagina’s zoekresultaten geweerd door twee mannen. Een ongevoelige komiek en een opgenaaide echtgenoot.

Bekijk hieronder het bewuste Oscarincident

Voor wie de voorbije week onder een steen heeft geleefd, even een recapitulatie: tijdens de awardshow van de Oscars moest comedian Chris Rock de A-listers in de zaal een beetje geamuseerd houden. Toen deze Jada Pinkett Smith spotte, maakte hij een smakeloze grap over haar geschoren hoofd. “Jada, G.I. Jane 2. Can’t wait to see it.” 

Wat de gastheer, naar eigen zeggen, niet scheen te weten, was dat het geschoren hoofd van Pinkett Smith geen stilistische keuze was, maar het gevolg van de auto-immuunziekte ­alopecia. De actrice rolde met haar ogen, maar haar echtgenoot Will Smith stoof het podium op en verkocht Rock een klap om de oren. “Keep my wife’s name out of your f*** mouth!”

Sindsdien puilen publicaties uit met analyses over het incident én over Jada’s ziekte. Dat smaakt wrang. Het is niet dat niemand mocht weten dat Jada, zoals zoveel zwarte vrouwen, aan alopecia lijdt, ze kwam er zelf mee naar buiten tijdens haar talkshow ‘Red Table Talk’ en op haar Instagram. Maar het verschil is dat ze toen zélf controleerde wat ze precies naar buiten bracht en hoe. Jada Pinkett Smith is meester in het beheersen van het verhaal dat over haar verteld wordt – maar daarover later meer.

Beginnen doet haar verhaal immers, zoals verhalen dat nu eenmaal doen, bij het begin. Op 18 september 1971 werd Jada Koren Pinkett geboren in een woelig huishouden in Baltimore. Haar moeder, Adrienne Banfield-Jones, zat nog op de middelbare school en ondanks een haastig huwelijk nam Jada’s vader Robsol Pinkett enkele maanden na de geboorte toch de benen. 

Adrienne deed een beroep op haar eigen moeder, Marion, om te helpen met Jada’s opvoeding. Die zag dat haar kleindochter goed was in zingen en acteren en schreef haar in in de Baltimore School for the Arts, waar ze goed bevriend werd met een klasgenoot, rapper ­Tupac Shakur. Hoewel Jada het goed deed op school, hield ze er niet bepaald de juiste contacten op na. Een tijdlang was ze een drugs­dealer, maar toen ze bij haar moeder de gevolgen van een heroïneverslaving zag, besloot ze haar leven om te gooien. Ze hoopte tevergeefs dat ‘Pac’ dezelfde weg op zou gaan. 

Ondertussen boekte Jada haar eerste film­succes, de actiekomedie ‘A Low and Dirty ­Shame’ (1994). Het was de poort naar een aantal iconische films rond het keren van het ­millennium, waaronder ‘The Nutty Professor’ (1996) and ‘Set It Off’ (1996), alvorens ze gecast werd als Niobe in ‘The Matrix Reloaded’ (2003) en ‘The Matrix Revolutions’ (2003).

Eigenlijk had Jada haar acteerplannen toen al aan de wilgen gehangen. Ze was gedesillusioneerd in het oppervlakkige Hollywood en had een oude boerderij in Maryland gekocht die ze eigenhandig wilde opknappen. Tot ze, op een dag, telefoon kreeg van de man die ze had leren kennen tijdens een auditie voor de tv-serie ‘The Fresh Prince of Bel-Air’ in 1994. Hoewel Will Smith in de tussentijd nog trouwde en een kind verwekte met een andere vrouw, had Jada “een stempel op zijn hart gedrukt”. Hij vroeg de scheiding aan en zij liet haar prille boeren­bestaan achter om hem in Californië te ver­ge­zellen. 

Professioneel een geniale zet. Naast acteerwerk besloot Jada ook te gaan regisseren. Samen met haar man en James Lassiter startte ze het succesvolle productiebedrijf Overbrook Entertainment. In 2004 schreef ze het feministische kinderboek ‘Girls Hold Up This World’. Ze zet zich in voor vrouwenrechten, zamelt geld in voor onderzoek naar de auto-immuunziekte ­lupus en is de frontvrouw van de metalband Wicked Wisdom, waarin ze naar eigen zeggen haar wolvenkreten kwijt kan.

Ook privé leek het het power couple voor de wind te gaan. Ze kregen twee prachtige getalenteerde kinderen; Jaden (1998) en Willow (2000), en bleven jarenlang uit de kadans van eb en vloed die Hollywood-relaties doorgaans uit elkaar doet deinen. 

Maar schijn bedriegt. Jada was niet gelukkig. Ze had nooit moeten trouwen, nooit wíllen trouwen, vertelde ze in 2019 aan ‘The Guardian’. Maar toen ze in 1997 zwanger bleek van Jaden was het de enige fatsoenlijke keuze volgens haar moeder. “Ik wist toen al dat ik niet gebouwd was voor het conventionele huwelijk. Het woord ‘echtgenoot’ is een gouden kooi. Zelfs voor ik getrouwd was voelde ik: dat wordt mijn dood. En dat was verdorie bijna het geval.”

In zijn recente biografie beschrijft Will Smith hoe zijn vrouw eens vijfenveertig dagen aan een stuk had gehuild. “Niets in onze wereld is van mij”, citeert hij haar. “Ik ben vergeten wie Jada is. Ik wou nooit op deze manier leven. Ik wou een kleine boerderij en een rustig, oprecht bestaan. Maar ondertussen leef ik als personage in jouw succesverhaal.” 

Woorden die toen duidelijk niet doordrongen tot de acteur. Voor Jada’s veertigste verjaardag in 2011 organiseerde hij immers een megalomaan weekend in New Mexico, waar hij een documentaire over haar leven toonde en een optreden van Missy Elliott had geregeld. “De meest misselijkmakende vertoning van ego die ik ooit gezien heb”, zou Jada’s reactie geweest zijn. 

Het koppel ging kort daarna een tijdje hun ­eigen weg. Geen scheiding, benadrukten ze, maar ook geen open huwelijk. “Een volwássen huwelijk”, zou Jada in 2013 op Facebook schrijven. Eentje waarin zij op zoek ging naar zichzelf en haar eigen geluk, en Will dat ook zou doen. “De kracht van elkaar lief te hebben in alle vrijheid, vrijheid die ons toestaat om tegelijkertijd honderd procent met elkaar verbonden en honderd procent vrij te zijn”, zo omschreef Smith het begin dit jaar op de zetel bij Oprah. Een concept dat enkel voor de betrokken partijen duidelijk moet zijn.

En toch.

De voorbije jaren verschenen er verschillende hijgerige headlines over de relatiestatus van de Smiths en hun vermeende affaires. Sommige geruchten bleken waar, andere bleken onzin, maar wat vooral duidelijk werd, was hoezeer onze maatschappij moeite heeft met het verteren van alternatieven voor het monogame huwelijk. 

Om die gesprekken open te breken én om de controle over haar eigen verhaal terug in handen te nemen, lanceerde Jada Pinkett Smith in 2018 haar eigen talkshow ‘Red Table Talk’ op Facebook. Het concept is simpel, de uitwerking allerminst. Jada zit met haar dochter, haar moeder en een centrale gast aan tafel en bespreekt topics zoals masturbatie en polyamorie. Ook Will schoof al enkele malen aan, om hun relatieproblemen te bespreken. De twee zijn zodanig open over hun gevoelens, verlangens en verleden dat de tabloids hen niet meer kunnen bijhouden.

In een post-paparazzitijdperk hebben beroemdheden door dat ze zelf hun kroniek kunnen schrijven. En niemand doet dat momenteel beter dan Jada Pinkett Smith. Ze praat met haar dochter over porno en hoe ze soms vijf keer per dag klaarkwam. Met haar man over hoe ze zich miserabel voelde in haar rol als echtgenote. Met haar moeder over diens heroïneverslaving. Het is veel. Té veel, meent een petitie die eind vorig jaar de ronde deed om op te roepen de familie Smith nooit meer te interviewen, omdat mensen het idee hadden dat ze wel genoeg van hen wisten.

Toch heeft al dat oversharen ook een nobeler doel. “Testimony is an elixir”, zegt Pinkett Smith over haar talkshow. “Je kan iemand raken met je verhaal zodat zij niet met hetzelfde moeten worstelen zoals jij, zodat zij meteen weten dat ze niet alleen zijn.” 

Binnen dat veilige, zelfgeschapen kader deelt Pinkett Smith ook haar worsteling met haar haarverlies. Over hoe ze in paniek onder de douche stond toen ze haar haren in bossen in haar handen had. Over hoe er halverwege 2021 plots een mysterieuze lijn over haar hoofdhuid liep waarop ze haar hoofd besloot kaal te scheren. “Het wordt moeilijk om dit nu nog te verstoppen”, zegt ze op haar Instagram Story. “Dus ik deel het gewoon, zodat jullie je geen vragen gaan stellen.”

Het is daar waar Jada excelleert. Ze gaat het gesprek aan, ze breekt taboes open, maar wel op haar eigen manier. Dat is ook de reden, zo zou ze tijdens de perspraatjes bij de lancering van ‘Red ­Table Talk’ zeggen, waarom ze had gekozen voor Facebook als platform, omdat dat het enige medium was dat haar geen voorwaarden oplegde. Ze stapte uit de schaduw van haar man, eiste haar rechtmatige plek op in het televisielandschap en werd daarvoor in 2021 bekroond met een Emmy.

Tijdens de Oscars konden de Smiths dan ook glunderend zij aan zij zitten, beiden gelauwerd om wat ze het voorbije jaar gepresteerd hadden. Als winnaars. Maar toen haar echtgenoot het podium op stormde, veroorzaakte dat alleen maar verliezers. Will verloor de controle over zichzelf. 

En Jada, weer maar eens, de controle over haar verhaal.  

Broer van Chris Rock eist dat Academy de Oscar van Will Smith afpakt: “Zijn excuses betekenen niets voor mij”

“Agentschap van Will Smith overweegt hem te laten vallen na Oscarschandaal”