Urenlang heeft de brandweer de orka op het droge nat proberen te houden, in afwachting van een gespecialiseerde dierendokter. De kolos lag er roerloos bij. Maar de hoop was er nog om het zeezoogdier zondagochtend bij hoog water een tweede in zee te duwen. Ondanks alle inzet kon hulp niet meer baten. Even voor twaalf, zaterdagavond, overleed de kolos. Het gaat om een vrouwtje van 5,17 meter en ongeveer 2.000 kilo.

Honderden toeristen waren getuige van een hoogst uitzonderlijk tafereel. “Het gebeurt bijna nooit dat je zo’n zeldzame soort kan zien in de Noordzee”, zegt Kelle Moreau van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen. Wereldwijd zouden er nog 50.000 zijn, schatten wetenschappers.

“De dichtstbijzijnde populaties tref je aan in het noorden van Schotland en in de straat van Gibraltar. Die groepen tellen nog maar enkele dieren. In de zuidelijke Noordzee is er nog maar zelden een waargenomen.”

In ons land, zegt Moreau, zijn er geen recente waarnemingen bekend. “Daarvoor moeten we terug naar 1850”, klinkt het. “Onlangs nog zwom er een exemplaar in de Seine. Maar ook die heeft zijn tocht niet overleefd.”

Zondagochtend werd het kadaver getransporteerd naar de faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht. Daar wordt het verder onderzocht. “We zullen kijken of er tekenen van ziekte zijn”, stelt Lonneke IJsseldijk, onderzoeker bij de faculteit Diergeneeskunde. “Daarnaast onderzoeken we of en wat het dier gegeten heeft.”

Orka’s mogen dan al zeldzaam zijn, aangespoelde zeezoogdieren zijn vaste prik geworden aan de kusten van de Noordzee. Moreau verwacht dat we er meer en meer mee geconfronteerd zullen worden.

“Door de verandering van het klimaat is de samenstelling van het zeewater veranderd. Het zoete water van de poolkappen gaat zich meer en meer mengen met het zilte water van de zee. Daardoor verandert het voedsel, waardoor de dieren op de dool geraken.” Ook de trillingen van seismisch onderzoek om gasvoorraden te zoeken, kunnen hun gehoor en dus hun baan verstoren, aldus nog Moreau.

Het onderzoek zal wellicht enkele weken duren. Daarna wordt het skelet geconserveerd door Naturalis Biodiversity Center in Leiden. Of er grote conclusies aan verbonden worden aan zo’n autopsierapport? “Dat niet”, besluit Moreau. “Het onderzoek is vooral interessant voor wetenschappers die zo meer te weten te komen over de herkomst van de orka.”