Spanje ‘opent’ grootste massagraf: 128 lichamen van slachtoffers burgeroorlog eindelijk opgegraven
Forensische experts zijn in Spanje begonnen met het opgraven van 128 lichamen van slachtoffers van de Spaanse Burgeroorlog (1936-1939). Die liggen bij het voormalige mausoleum van dictator Francisco Franco, het grootste massagraf in Spanje. Nabestaanden hebben de opgraving via de rechter afgedwongen.
RLLaatste update:12-06-23, 19:45Bron:Belga, ANP, El País
Het gaat om lichamen die uit andere delen van Spanje zijn gehaald na de burgeroorlog. Daarna zijn ze herbegraven in de voormalige 'Vallei van de Gevallenen’ ten noordwesten van Madrid. Dat gebeurde zonder toestemming van nabestaanden. Het is de eerste keer dat dergelijke lichamen weer worden opgegraven en teruggegeven.
In de beruchte vallei, die wordt gedomineerd door een kruis van 150 meter, liggen tienduizenden anonieme slachtoffers begraven van de burgeroorlog en het dictatoriale regime dat tot 1975 duurde. Ook de dwangarbeiders die om het leven kwamen bij de aanleg van het mausoleum liggen daar.
De linkse premier Pedro Sánchez kwam na zijn aantreden in 2018 voor het eerst met wetgeving die het mogelijke maakt lichamen te identificeren van slachtoffers in massagraven.
Bedevaartsoord
Het Spaans Hooggerechtshof gaf in september 2019 al toestemming voor het opgraven van de stoffelijke resten van dictator Franco. Zijn resten liggen nu op een begraafplaats in het noorden van Madrid. De regering wil voorkomen dat zijn aanhangers de vallei blijven gebruiken als een soort bedevaartsoord. Daarom werd ook het lichaam van fascist Primo de Rivera - oprichter van de Falangebeweging die Franco steunde - in april weggehaald uit het mausoleum.
Vorig jaar kreeg de vallei al zijn oorspronkelijke naam terug: Cuelgamuros. De verwijdering van Primo de Rivera is een nieuwe stap in het geven van een nieuwe betekenis aan de vallei, zei de Spaanse minister Félix Bolaños indertijd. “Geen enkele persoon of ideologie die aanstuurt op een dictatuur dient er te worden geëerd of opgehemeld.”
Amnestiewet
De socialistische premier Pedro Sánchez kwam na zijn aantreden in 2018 voor het eerst met wetgeving die het mogelijke maakt lichamen te identificeren van slachtoffers in massagraven. Dat ligt in Spanje erg gevoelig, vooral bij rechtse kiezers. Zij vinden dat het verleden onnodig wordt opgerakeld. De conservatieven hebben dan ook aangekondigd de wetgeving terug te draaien als ze volgende maand de landelijke verkiezingen winnen.
Voor veel andere Spanjaarden is de opgraving juist een stap naar gerechtigheid. De verantwoordelijken voor de moorden in de burgeroorlog en de staatsterreur van het regime van Franco hebben zich nooit hoeven te verantwoorden voor de rechter dankzij een omstreden amnestiewet.
Het aantal verdwenen slachtoffers van de Spaanse Burgeroorlog en de dictatuur van Franco wordt geschat op 100.000 tot 150.000.
