Milieu

Omstreden textielproducent Utexbel krijgt omgevingsvergunning

Het textielbedrijf Utexbel in Ronse (vestiging in de Ninovestraat).© Peter Malaise

Het textielbedrijf Utexbel in Ronse krijgt ondanks enkele negatieve adviezen een tijdelijke omgevingsvergunning om zijn activiteiten verder te zetten. Dat gebeurt volgens Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) onder strikte voorwaarden.

Christoph Meeussen

Utexbel maakt in Ronse onder andere camouflagekledij voor soldaten. Het kreeg in de loop der jaren al verschillende pv’s. Eind 2021 moest het bedrijf zijn activiteiten aan de César Snoecklaan, staken nadat was gebleken dat al enkele jaren stoffen uit de draadververij zonder vergunning in de Molenbeek werden geloosd.

Het bedrijf kreeg daarna een proefvergunning voor anderhalf jaar, met strikte lozingsnormen, controles en een stappenplan om haar installaties te verbeteren. De proefvergunning liep vorige week af en minister Demir moest daarom een nieuwe beslissing nemen. Dat werd een effectieve omgevingsvergunning, voorlopig tot mei 2027.

‘Het bedrijf heeft inspanningen gedaan, hoewel aan één voorwaarde uit de proefvergunning niet voldaan bleek: de realisatie van een volledige zuivering’, laat het kabinet weten. Een techniek die tijdens de proefperiode werd getest, werkte onvoldoende om de normen te behalen. Utexbel heeft nu een andere installatie besteld, al is die er nog niet.

‘Onredelijk’

De Vlaamse Milieumaatschappij stelde voor de nieuwe vergunning specifieke lozingsnormen voor problematische stromen voor, en dit vanaf 2025. Dat was niet snel genoeg voor de Gewestelijke Omgevingsvergunningscommissie, die adviseerde ze meteen in te voeren. Volgens de minister zou een onmiddellijk lozingsverbod onredelijk zijn, en worden de strengere lozingsnormen midden 2024 van kracht.

‘Van bedrijven verwacht ik dat ze hun verantwoordelijkheid opnemen en investeren in maatregelen om ons leefmilieu en de gezondheid van mensen te beschermen’, reageert Demir. ‘Dat telkens weer op de lange baan schuiven is niet aanvaardbaar. Het bedrijf krijgt hiermee een redelijke kans, het is raadzaam dat ze die met beide handen grijpt.’

Ook mag Utelbex alleen op weekdagen actief zijn, een beperking die ook al in de proefvergunning stond. Het bedrijf had gevraagd ook op zaterdag te kunnen werken.

PFAS

In afwachting van de nieuwe strengere normen vanaf juli, blijven die uit de proefvergunning van kracht. Daardoor mogen een aantal stoffen uit de PFAS-familie nog worden geloosd, tot 0,1 microgram per liter. Vanaf juli daalt de norm naar de ‘rapportagegrens’, de minimale concentratie waarboven een labo de stof moet rapporteren.

In augustus bleek nog uit een onderzoek van de actiegroep Climaxi dat in Ronse in de omgeving van enkele bedrijven zoals Utexbel hoge PFAS-waarden in het bloed van omwonenden werden vastgesteld. Het is niet meteen duidelijk wat ervan aan de oorzaak ligt. Climaxi sluit niet uit dat het om historische vervuiling gaat van textielbedrijven die intussen zijn gestopt.

Op deze nieuwe vergunning reageert Climaxi veeleer positief: ‘Dit is een redelijk strenge vergunning van de minister, maar de vraag blijft of het te realiseren valt’, zegt coördinator Filip De Bodt. ‘We lezen in de vergunningsbeslissing dat ook de Afdeling Handhaving negatief adviseerde. Je mag dus normen opleggen, maar gaat men die respecteren? Fundamenteel blijven we ons afvragen of het bedrijf zich niet 500 meter verderop kan vestigen in een bedrijfszone, met een nieuwe, properdere productie, en tientallen jaren bedrijfszekerheid. Wij gaan alvast met de omwonenden nakijken of deze normen geen schending betekenen van de Europese Kaderrichtlijn Water, die een verslechtering van de waterkwaliteit verbiedt.’

‘Rustig nalezen’

Utexbel wenst nog niet te reageren. ‘We hebben nog geen schrijven in het Omgevingsloket gezien. Dat wachten we af, om het in alle rust na te lezen’, reageert algemeen directeur Wim De Keyser.

Beleggers vragen productie PFAS te stoppen

Het Investor Initiative on Hazardous Chemicals (IIHC), een koepel van meer dan vijftig institutionele beleggers, heeft een opvallende oproep gedaan. Het vraagt chemiebedrijven om te stoppen met de productie van PFAS (een groep stoffen die onder vuur liggen vanwege mogelijk toxische effecten op mens en milieu). Daarover berichtte het Financieele Dagblad. 

De stoffen worden al decennialang gebruikt omdat ze water- en vetafstotend zijn, en ook bestand zijn tegen relatief hoge temperaturen. Het levert ze de bijnaam ‘forever chemicals’ op, omdat ze ook nauwelijks afbreken in het milieu.

De beleggerskoepel vertegenwoordigt meer dan 10.000 miljard dollar aan geïnvesteerd vermogen en ziet steeds meer juridische claims voor schadevergoedingen opduiken. Zulke rechtszaken kunnen een aanzienlijke daling van de aandelenkoersen veroorzaken, en dus ook leiden tot financiële verliezen voor de aandeelhouders.

De beleggers spreken van ‘het nieuwe asbest’, een stof die decennialang gebruikt is maar kankerverwekkend bleek te zijn. IIHC roept de chemiesector op transparanter te zijn, een afbouwplan te op te stellen en veilige(re) alternatieven te ontwikkelen voor gevaarlijke chemicaliën. (cm)