TERUGLEZEN Crisis Midden-Oosten. Eerste Amerikaanse militairen gedood in Midden-Oosten sinds start Gaza-oorlog, Biden dreigt met represailles

De gesprekken in Parijs tussen vertegenwoordigers van de VS, Israël, Egypte en Qatar over de oorlog in Gaza zijn zondag "constructief" verlopen. Dat zei Israël na afloop. Maar er is nog "een grote kloof" tussen de standpunten, klonk het. Van een akkoord over een wapenstilstand in ruil voor de vrijlating van gijzelaars uit de Gazastrook is dus nog geen sprake. Er wordt volgende week voort gepraat.

Volgens de 'New York Times' ligt een akkoord binnen bereik, schreef de krant zondag. Ze baseerde zich op Amerikaanse officiële bronnen die anoniem wilden blijven.

Volgens het ontwerp dat voorstellen van Hamas en Israël bevatte, zouden de Palestijnse extremisten meer dan 100 Israëlische gijzelaars vrijlaten in ruil voor een wapenstilstand van één maand, verlengbaar met nog een maand. In de Gazastrook bevinden zich naar schatting nog meer dan 132 gijzelaars, onder wie ook vrouwen en kinderen. De oudste gijzelaar is 85 jaar, de jongste 1 jaar.

De Iraanse Islamitische Revolutionaire Garde heeft opnieuw een buitenlandse olietanker in de Golf in beslag genomen omdat die naar verluidt 2 miljoen liter gesmokkelde brandstof vervoerde.

De tanker, die volgens de Revolutionaire Garde onder een vlag uit Oceanië voer, werd in beslag genomen voor de zuidwestelijke havenstad Bushehr in Iran. De 14 bemanningsleden, voornamelijk uit Aziatische landen, werden in hechtenis genomen, zo liet een marinecommandant van de Garde weten, volgens het Iraanse persagentschap Tasnim.

Er zijn regelmatig incidenten in de Golf en de Straat van Hormuz waarbij eenheden van de Revolutionaire Garde en buitenlandse tankers betrokken zijn.

Volgens Iran zijn de schepen alleen het doelwit na een gerechtelijk bevel en wordt de brandstof in beslag genomen.

De Straat van Hormuz, een smalle waterweg van ongeveer 55 kilometer breed tussen Iran en Oman, is een van de belangrijkste scheepvaartroutes voor de wereldwijde export van olie.

De grenspost Kerem Shalom in het zuiden van de Gazastrook is zondag gesloten door het Israëlische leger, waardoor vrachtwagens met hulpgoederen rechtsomkeer moesten maken. Aanleiding is een protestmanifestatie van families van gijzelaars.

Zo'n 200 demonstranten namen daaraan deel. Zij protesteren tegen de invoer van hulpgoederen zolang de gijzelaars niet zijn vrijgelaten.

Het Israëlische leger besliste om de omgeving tot "militair gebied" te verklaren. Toegang is enkel mogelijk met schriftelijke toestemming, klinkt het. Op die manier wil men voorkomen dat demonstranten de vrachtwagens zouden blokkeren.

De grenspost werd midden december geopend, om meer hulpgoederen de Gazastrook binnen te laten.

Ook Frankrijk stopt voorlopig met de financiering van Unrwa, de VN-hulporganisatie voor Palestijnse vluchtelingen, zo maakte het ministerie van Buitenlandse Zaken bekend. Negen andere landen, waaronder de VS, het VK en Nederland, namen dit weekend hetzelfde besluit na berichten over de mogelijke betrokkenheid van medewerkers van de organisatie bij de Hamas-aanval van 7 oktober vorig jaar. Er loopt een intern onderzoek.

Negen medewerkers zijn voorlopig ontslagen, een is overleden en twee moeten nog worden geïdentificeerd.

Frankrijk noemt de beschuldigingen "uitzonderlijk ernstig". Het land laat weten dat voor de eerste helft van dit jaar geen nieuwe betalingen gepland staan en zal, als het moment is gekomen, beslissen welke actie het zal ondernemen in lijn met de Verenigde Naties en met de belangrijkste donoren. Parijs heeft UNRWA in 2023 bijna 60 miljoen euro gegeven, een verdubbeling ten opzichte van een jaar eerder.

De VN-organisatie hoopt intussen dat de landen hun besluit zullen terugdraaien. Ze zegt dat de humanitaire hulpverlening in de Gazastrook in gevaar komt, terwijl die nu juist hard nodig is door de oorlog tussen Israël en Hamas.

De hevige gevechten in de Gazastrook duren voort. Vooral in de omgeving van Khan Younis in het zuiden van de kuststrook wordt "intens gevochten", deelde het Israëlische leger mee.

"De troepen hebben terroristen uitgeschakeld en grote hoeveelheden wapens gevonden", luidt het in de mededeling. Duizenden burgers zijn vanuit de streek van Khan Younis voor de massale Israëlische aanvallen op de vlucht geslagen richting Rafah, aan de grens met Egypte.

Een Israëlische legerwoordvoerder verspreidde zondag een nieuwe oproep in het Arabisch waarin inwoners van vier wijken in Khan Younis verzocht worden naar een aangeduide regio aan de Middellandse Zee te vluchten. De woordvoerder gaf daarvoor drie tijdvensters van telkens vier uur op zondag, maandag en dinsdag.

Daarnaast moeten tactische gevechtspauzes mensen in Rafah de mogelijkheid geven proviand in te slaan. Hulporganisaties waarschuwen steeds weer voor hongersnood in het afgegrendelde gebied.

Ondergrondse tunnels

Het Israëlische leger deelde voorts mee dat troepen in het noorden van de Gazastrook "een terreurtunnel ontdekt en vernield hebben, terroristen hebben uitgeschakeld en wapens in het gebied hebben gevonden".

Volgens de krant The Wall Street Journal is drie maanden na het begin van het Israëlische grondoffensief vermoedelijk nog 80 procent van de ondergrondse tunnels in Gaza intact. Het tunnelnetwerk is volgens schattingen 480 kilometer lang, zowat de helft van de New Yorkse metro. Afgevaardigden van Israël en de Verenigde Staten gaan ervan uit dat slechts 20 à 40 procent van de tunnels beschadigd of onbruikbaar is.

Israël heeft bij operaties tegen het tunnelsysteem, dat Hamas als schuilplaats en uitvalsbasis gebruikt, verscheidene methodes ingezet, schreef de krant, waaronder luchtaanvallen, vloeibare springstof en zeewater, maar al bij al zouden die middelen minder afdoend geweest zijn dan Israël had gehoopt.

De Israëlische minister van Buitenlandse Zaken heeft het hoofd van de VN-hulporganisatie voor Palestijnse vluchtelingen (Unrwa) opgeroepen af te treden. "Meneer Lazzarini, neem alstublieft ontslag", schreef Israël Katz in de nacht van zaterdag op zondag op het online platform X (vroeger Twitter).

Unrwa is terechtgekomen in het oog van storm door beschuldigingen door Israël dat medewerkers van het agentschap mogelijk betrokken zouden zijn bij de Hamas-aanval van 7 oktober. De betrokken medewerkers zijn inmiddels ontslagen en de VN-organisatie heeft een onderzoek gestart. De Israëlische regeringswoordvoerder Eylon Levy beschuldigde Unrwa er echter ook van een "dekmantel voor Hamas" te zijn.

Verschillende landen hebben intussen hun financiering aan Unrwa opgeschort. Naast Duitsland gaat het om de Verenigde Staten, Nederland, het Verenigd Koninkrijk, Canada, Australië, Italië en Finland.

Unrwa-topman Philippe Lazzarini had eerder gewaarschuwd dat de hulp van de organisatie in Gaza op instorten staat na de opschorting van de betalingen.

De chef van de VN-hulporganisatie voor Palestijnse vluchtelingen (Unrwa) heeft onthutst gereageerd op het besluit van negen landen hun financiële steun op te schorten. Ze besloten daartoe na beschuldigingen over betrokkenheid van Unrwa-stafleden bij de terroristische aanvallen op Israël op 7 oktober.

"Deze beslissingen bedreigen de voortzetting van ons humanitaire werk in de regio, in het bijzonder in de Gazastrook", verklaarde Philippe Lazzarini op het platform X. "De Palestijnen in Gaza zaten niet te wachten op deze extra collectieve straf. Dit werpt een smet op ons allen".

In navolging van de VS, Canada en Australië staakten Nederland, Verenigde Koninkrijk, Italië, Finland, Zwitserland en zaterdagavond ook Duitsland hun betalingen aan de VN-organisatie. Deze heeft een onderzoek gelast naar de aantijgingen aan het adres van een aantal medewerkers.

Zo'n 20.000 mensen hebben zaterdag in de Spaanse hoofdstad Madrid gedemonstreerd tegen de oorlog in Gaza. Ze droegen Palestijnse vlaggen en scandeerden leuzen tegen Israël.

Achter een spandoek met de tekst "Stop de genocide in Palestina" zwaaide de menigte met Palestijnse vlaggen. De manifestanten droegen ook Zuid-Afrikaanse vlaggen, die verwezen naar de uitspraak van het Internationaal Gerechtshof (ICJ), dat Israël vrijdag opriep om "alle maatregelen te nemen die binnen zijn macht liggen" om genocide in Gaza te voorkomen. Volgens cijfers van de prefectuur van Madrid waren er 20.000 mensen aanwezig.

De betogers scandeerden slogans als "Waar zijn de sancties voor Israël? en "Israël moordt, Europa sponsort". Veel van de demonstranten droegen borden met de tekst "Boycot Israël" of "Israël genocidair".

Spanje is samen met België binnen de Europese Unie (EU) een van de meest kritische stemmen met betrekking tot Israël. In november riep Israël zijn ambassadeur in Spanje terug voor overleg, na zogezegd "schandalige" uitlatingen door de socialistische premier Pedro Sánchez.

Die laatste had opgeroepen tot "strikte naleving van het internationaal humanitair recht, dat vandaag de dag duidelijk niet wordt nageleefd" in Gaza. De Israëlische ambassadeur keerde in januari terug naar Madrid.