VRT ontkent “grensoverschrijdend gedrag” en “toxisch leiderschap”, maar geeft toe dat er “werkpunten” zijn na anonieme brief van (ex-)medewerkers

Beste leden van de Commissie Media,

Beste politici,

Het vergt veel moed van ons om jullie deze mail te bezorgen. We doen dit dan ook (voorlopig) nog anoniem. Want de angst is groot.

Ons, dat zijn 3 medewerkers die voor VRT werken of hebben gewerkt. We hopen dat u dit nog voor de commissie media kan lezen. De aanleiding om jullie dit te sturen, zijn de uitspraken van CEO Frederik Delaplace die ons grote ogen lieten trekken. In nasleep van de beslissing om de docu Het proces dat niemand wou voorlopig niet uit te zenden, beweerde de CEO “dat VRT altijd de kant van de slachtoffers kiest”. Uit onze ervaring blijkt dat dat niet waar is.

We willen niet met de pers praten. We hebben intern bij VRT alle mogelijke procedures uitgeprobeerd om een structureel probleem aan te kaarten. Dat is jammer genoeg niet gelukt.

We zijn ten einde raad en we hopen bij jullie aan een luide, maar discrete en serene alarmbel te kunnen trekken.

Bedankt alvast om onderstaande boodschap met aandacht verder te lezen:

We willen jullie langs deze weg melden dat bij VRT NWS, meer bepaald bij de redactie JONG, sprake is van toxisch leiderschap, grensoverschrijdend gedrag, favoritisme, pestgedrag, verzonnen vergaderverslagen om grote beslissingen te kunnen nemen, manipulatie, verdeel en heers politiek, discriminatie… Het gaat om een structureel probleem dat al meer dan 7 jaar aan de gang is, ook op dit eigenste moment, en waar één persoon de spilfiguur van is: de redactiechef. Ondanks de vele meldingen doorheen de jaren, door veel verschillende slachtoffers en bij alle mogelijke interne diensten (hr, hoofdredactie, vertrouwenspersonen, Dienst Welzijn, vakbond, llokkenluiderprocedure…) wordt er geen halt aan toegeroepen. We hebben er het raden naar waarom een toxisch leider bescherming blijft genieten.

Mensen zijn getraumatiseerd, sommigen hebben psychologische hulp nodig, velen hebben omwille van de spilfiguur VRT verlaten.

De zaak zindert intern al jaren. Mensen zijn een beetje op de hoogte of vangen hier en daar geruchten op. Het zijn enkele journalisten van de Redactieraad, onder wie Luc Pauwels, die de grootte van de zaak in kaart hebben gebracht.

Intussen staat de teller op 24 getuigenissen in het dossier. Wij zijn 3 van die 24 mensen. Het gaat om 24 onafhankelijke dossiers. Slachtoffers waren niet op de hoogte van elkaars psychisch lijden. De meeste slachtoffers kennen elkaar niet, door het verloop in de voorbije jaren. Toch blijkt dat de getuigenissen van de slachtoffers nagenoeg een copy-paste zijn.

De getuigenissen gaan over de volledige tijdspanne van 7 jaar -- toen de leidinggevende is gestart - tot nu. En ook: we kennen veel (ex-) collega’s die te angstig zijn om hun verhaal te delen, of die de energie niet hebben om het trauma te herbeleven door het opnieuw te vertellen. Reken er dus nog een dark number bij. Het gaat om een patroon dat zich keer op keer herhaalt. Met dit dossier over grensoverschrijdend gedrag zijn alle mogelijke procedures intern uitgeprocedeerd. De spilfiguur heeft zelfs enkele jaren geleden een vertrouwenspersoon onder druk gezet in het bijzijn van een hoofdredacteur om de identiteit achter 5 anonieme getuigenissen bekend te maken. De spilfiguur is daar - gelukkig - niet in geslaagd. Intussen is ook die vertrouwenspersoon een slachtoffer geworden. De hoofdredactie beweerde recent na een confrontatie met de Redactieraad over dit dossier niets af te weten. Dat is een leugen.Vele mensen hebben meldingen gedaan doorheen de jaren, maar werden niet of onvoldoende gehoord. Ook het grote verloop aan werkkrachten werd niet opgevangen als een ernstig signaal.

Via de klokkenluidersprocedure werd recent ook de Dienst Welzijn ingeschakeld, waarna de CEO op de hoogte werd gebracht van de melding. Welzijn startte een onderzoek naar de huidige redactie van JONG en gingen gesprekken aan met de werknemers. Veel mensen hebben niet vrijuit durven te spreken, uit angst. Anderen zijn helemaal “pro” de leidinggevende (lees: verdeel en heers) en getuigden dat er geen probleem was. De Dienst Welzijn heeft bovendien geen mensen uit het verleden geraadpleegd, of een blik geworpen op het dossier van de Redactieraad. Een fragment uit de conclusie van de Dienst Welzijn was, en we citeren letterlijk: “We kunnen helaas niet ongedaan maken wat in het verleden gebeurd is, maar we kunnen er wel voor zorgen dat het niet meer gebeurt. Daartoe neemt de hoofdredactie maatregelen.”

We waren gechoqueerd door het magere onderzoek en de lichtheid van de conclusie. Te meer omdat wordt erkend dat er in het verleden ‘iets’ gebeurd is. Maar daar blijft het blijkbaar bij.

Na het onderzoek van de Dienst Welzijn kreeg één van ons 3 van de vertrouwenspersoon die ook slachtoffer werd de boodschap: “Laat het los. We kennen de persoon. Ze is enorm gevaarlijk. Je weet niet waartoe ze allemaal nog in staat is als je hiermee verder gaat.”

Dat een vertrouwenspersoon zo’n uitspraak doet, lijkt ons erg tekenend voor de ernst van het probleem, het dysfunctionele systeem dat dit in stand houdt en de angstcultuur waar zelfs vertrouwenspersonen in leven.

De betreffende spilfiguur is zeer recent ook actief mensen beginnen te contacteren met de vraag of ze getuigd hebben. Kortom: elke poging om het probleem aan te kaarten faalt of escaleert.

Vele mensen raapten bij elke melding de moed bijeen om aan een alarmbel te trekken. Ze koesterden bij elke melding hoop en zetten hun job op het spel. Ze kregen keer op keer het deksel op de neus.

We hebben geen enkele wraaklustige drijfveer bij deze melding. Noch schuilen er opportunistische motieven of verbitterde intenties in ons schrijven. We willen gewoon een halt roepen aan een toxische sfeer. En dit uitgerekend op een werkplek waar jonge, kwetsbare, ambitieuze mensen hun eerste stappen zetten in de journalistiek. Maar evenzeer betreft het mensen die een jarenlange ervaring hebben opgebouwd. De schade die aangericht is, is immens. Velen hebben er een blijvend wantrouwen tegenover leidinggevenden aan overgehouden. Een trauma dat ze tot op vandaag meedragen op hun huidige werkvloer.

We willen dit niet in de pers uitspelen. Het feit dat 24 mensen (die nota bene in de media werken) nog niks gelekt hebben naar andere media, zegt hopelijk iets over de angst rond de zaak. We willen evenzeer de sereniteit bewaken.

Voor ons is VRT het Huis van Wantrouwen geworden. Het debacle met de docu rond Bart De Pauw ligt in lijn met onze eigen ervaring en dat is bijzonder jammer. We zijn er, met velen. We zien en horen de publieke excuses en walgen van de hypocrisie.

Deze brief is een noodgreep, maar ook een momentum. We hopen dat jullie vanuit jullie positie, en met jullie engagement voor ons iets kunnen doen op de commissie. Want van psychisch geweld is nog nooit iemand beter geworden.