Vanaf Fort Wadsworth, een park op de kliffen rond een van de oudste forten van het land,heb je een prachtig uitzicht op New York.
oms zie je de luchtvervuiling als een vuilgeel deken over de stad hangen. Soms zie je ook rookpluimen van de petrochemie in New Jersey. Maar vandaag is de hemel helder. De wind zit goed. Ik kom vaak in Fort Wadsworth. De park ranger die de ingang vanuit zijn wachthokje bewaakt, wuift me gewoonlijk toe dat ik mag passeren maar vandaag komt hij met opgestoken hand naar buiten. We stappen van onze fietsen. Is er een probleem?
"Geen probleem, welkom in ons park", zegt de ranger die volgens het naamplaatje op zijn borst Charly heet. "Zijn er rokers onder u?" Euh... nee. "Ik vraag het maar omdat ik u uit het stadspark hiernaast zag komen", zegt Charly. "Zoals u wellicht weet mag er niet meer gerookt worden in de stadsparken. Ik wou er u enkel attent op maken dat dit verbod hier niet geldt. Fort Wadsworth valt niet onder de stad, het is een federaal park. Hier mag u gerust eentje opsteken." Dat is lief van hem maar we roken echt niet. Maar we appreciëren het zeldzaam genoegen om een man in uniform te horen vertellen wat we wél mogen.
Sinds 23 mei mag er niet meer gerookt worden in de parken, zwembaden, stranden en pleinen van New York. Daar is vrij weinig heisa over geweest. Al sinds 2002 geldt een rookverbod in cafés en restaurants. De sigaretten zijn intussen bijna drie keer zo duur geworden. Het aantal rokers in New York is sindsdien met 350.000 gedaald. De stad zou nog één miljoen rokers tellen, waaronder 18.000 tieners. Dat laatste cijfer is zo laag omdat roken verboden is voor wie minder dan 18 is en omdat sigaretten hier zo duur zijn.
Intussen is het nieuwe rookverbod twee weken oud. Het is een zonnige weekdag en lunchpauze, het ideale moment om na te gaan hoe het met de rookgewoonten staat. Niet ver van Wall Street liggen drie parken vlak naast elkaar. In Bowling Green, het oudste stadsparkje dat nu volgeplant is met rode geraniums, is geen plaats op de banken onbezet. Mensen eten broodjes, rijst met kip, slaatjes. Wie de gewoonte heeft om na de maaltijd een sigaret op te steken doet dat nu blijkbaar ergens anders. Niemand rookt. Ik steek de straat over naar Battery Park, een trekpleister voor zowel New Yorkers als toeristen. Duizenden nemen er elke dag de overzet naar het Vrijheidsstandbeeld. Ik loop de wandelpaden af op zoek naar rokers. Ik zie er welgeteld één, een vriendelijk uitziende jongen die relaxed met uitgestrekte benen zichtbaar geniet van zijn sigaret. We slaan een praatje. Hij komt uit Athene. Weet hij dat hij een boete van 50 dollar riskeert? "No smoking? Good!", zegt hij en duwt meteen zijn sigaret uit. Voor mij hoef je dat niet te doen, zeg ik, ik ben journaliste, geen politieagente. Maar hij vindt het rookverbod prima. "Ik zou zelf willen stoppen." Ik wens hem veel moed. In het volgende park, Hudson River Park, spelen kindjes uit de chique omliggende flatgebouwen onder het oog van hun nanny's. Tevergeefs speur ik er naar rokers.
Burgemeester Bloomberg, de voorvechter van het New Yorkse antirookbeleid, nam geen groot risico met zijn nieuwste escalatie. Er kwam geen conflict omdat er sowieso al weinig gerookt werd in de parken. De politie houdt zich gedeisd. "Ik reken erop dat de burgers elkaar op de nieuwe wet zullen wijzen", zei Bloomberg. Zo te zien hebben die burgers niet veel werk. Dit in tegenstelling tot Clash, de 'Citizens Lobbying Against Smoker Harassment'. Toen die onlangs een 'smoke in the park' hielden op de dijk van Brighton Beach in Brooklyn, daagden er elf mensen op.
Het nieuwste front zijn de hookah bars, cafés waar waterpijpen worden gerookt. Sinds het rookverbod zijn er veel bijgekomen, vooral in hippe wijken en rond universiteiten. Ze waren al eerder populair in wijken waar veel Arabieren wonen. Dat werd gedoogd maar dat verandert nu de waterpijp zich verspreidt. Een New Yorks gemeenteraadslid heeft alvast een wetsvoorstel ingediend om nieuwe hookah bars te verbieden. Ik zou hem en Bloomberg graag eens meenemen naar zo'n zakdoekgroot parkje naast de FDR-snelweg. Als hun ogen tranen van de barbecuewalmen en uitlaatgassen, zou ik hen vragen, "Stoort het als ik rook?" n